GOOGLE: TAM GAZ İLERİ!

Google: Tam Gaz İleri

Bu yazı, Devin Prater adlı bir görme engelli Blogger tarafından

Burada

Yayınlanan yazının çevirisidir. Metinde ufak birkaç değişiklik yaparak çevrilerek yayınlanmaktadır. Yazının tamamını İngilizce olarak okumak isteyenler, yukarıdaki bağlantıyı kullanabilirler.

Yıllardır, Google’ın erişilebilirlik konusunda çok yavaş ilerlediğini düşünmek için iyi sebeplerimiz olduğunu belirtmeliyim. TalkBack, güncellemeler ve hata düzeltmeleri alırdı, ancak bunun dışında ona fazla zaman ayırabilecek bir ekip bulunmazdı. Birkaç yıl önce çok parmakla yapılan hareketlerin eklenmesi ile ivme kazanmaya başlayan Talkback geliştirme süreci, şaşırtıcı ve memnun edici bir şekilde tekrar yavaşlamadan devam etti. Geliştirme ekibi, sorunları çözmek için harcadıkları kadar yeni özellikler ve deneyimler ortaya koymak için de zaman harcıyorlar gibi görünüyor. 9 Ocak’ta kullanıma sunulan yeni TalkBack güncellemesi de buna işaret etmektedir.

9 Ocak tarihinde, TalkBack sürümü (Samsung Talkback değil) 13.1 olarak güncellendi. Bu sürümdeki yeniliklerden birisi, HID (İnsan Arabirim Cihazları) destekleyen Braille ekranlarını USB üzerinden kullanma özelliğidir. Bluetooth desteği, bu cihazlar için Android üzerinde Bluetooth sürücüleri sağlandığında gelecek. Yalnız bu özellik bile tek başına bir güncellemeye değer. Elbette yenilikler bundan ibaret değil, dahası var! TalkBack’teki yeniliklerden biri de, mesajlarda, notlarda ve belgelerde yazım denetimi yapabilme özelliği ki, bu işlev de tek başına iki büyük iOS güncellemesine denk denebilir. Ancak henüz bitmedi! Artık eylemleri iOS cihazlarda olduğu gibi kullanabileceğiz. Bu da tek başına birkaç güncelleme değerinde bir yeniliktir. Şimdi, Talkback, Braille kullanıcıları için çok daha fazla dil seçeneği sunuyor. Braille ekranlarda artık kaydırma düğmelerinin yönünü değiştirebiliyoruz. Focus braille ekranında, sağ tekerlek düğmeleri artık metni iki yönde kaydırma imkanı sağlayabiliyor. Artık tıpkı iOS’ta olduğu gibi bir kapsayıcıdan diğerine geçilebiliyor.

Bunların sadece küçük bir sürüm yükseltmesi için çok fazla bilgi olduğunu biliyorum. Öyleyse konuyu biraz açalım. Yeni özellikleri ve bunların beni neden Apple’ın en son tekliflerinden çok daha fazla etkilediğini açıklayacağım.

İnsan Arabirim Destekleyen Braille Ekranları USB Üzerinden Kullanma

TalkBack’in Braille desteği geçen yıl tanıtıldığında, desteklenmeyen Braille ekranlar hakkında çok fazla eleştiri yapıldı. Braille HID (İnsan Arabirimi) standardını kullanan Humanware ekranları listeye dahil edilmemişti. Bunun başlıca nedeni, bu tür ekranlar için Android Bluetooth sürücülerinin olmamasıydı, yani TalkBack, Bluetooth üzerinden bu ekranlarla hiçbir bağlantı sağlayamıyordu. Ancak bu güncellemeyle, Humanware NLS EReader gibi ekranlara sahip olan kişiler ekranlarını bir USB-C kablosuyla telefonlarına bağlayabilecekler. Ekranlar zaten USB-C üzerinden çalıştıkları ve bu şekilde Talkback ile kullanılabildikleri için bu çok daha kolay hale geldi; hatta Android telefonların birçoğu USB-C adaptör desteklediğinden, ekranları telefona bağlamak için bir adaptöre de ihtiyaç olmayacak, böylece bu işlem daha da basit bir hal almış olacaktır.

Ben bu durumdan iki sonuç çıkarıyorum. Birincisi, TalkBack ekibi bu yeni ekranları ve yeni standardı desteklemek için elinden gelenin en iyisini yapmaya hazır. Android 14 veya 15 ile çalışabilecek bir sürücü sağlanabilmesi için Bluetooth ekibiyle birlikte çalışarak ellerinden geleni yapacaklarına eminim. İkincisi, daha geniş bir Android ekibinin çalışmasıyla kullanılabilir bir çözüm elde edilememiş olsa bile, erişilebilirlik ekibinin sorunun çözümüne yönelik ellerinden geleni yapacaklarına inanmaktayım. Braille önemli olduğu için Bluetooth desteğini beklemek yerine bu ekranlar için USB desteğini şimdi çıkardılar. Ancak zamanı geldiğinde, bu ekranlar için Bluetooth desteği sağlamak daha kolay ve hızlı olacaktır.

TalkBack’in Braille desteği, yakında göreceğimiz gibi mükemmel değil, ancak bir yolda yürürken önemli olan adımlardır. Yavaşça ilerlemek, koşarken birkaç kez düşmekten ve üzerinize çamur ve kir bulaşmasından çok daha iyidir.

Yazım Denetimi Sonunda Geldi!

Bir gün, telefonumu her işlemi yapabileceğim bir cihaz olarak kullanabilmek istiyorum. Onu oyun oynamak, bunun gibi blog gönderileri yazmak, web’de gezinmek, e-postaları okumak ve yazmak, not almak, işim için ihtiyaç duyduğum her alanda kullanabilmek, kodlama yapmak, kodlamayı öğrenmek ve Linux işleri gibi birçok ihtiyacım için kullanmak istiyorum. iOS’un VoiceOver’ı, Ulysses ve benzerleri gibi daha iyi uygulama desteğine sahipken, Android, nihayetinde birçok geliştiricinin erişilebilirliği desteklemesinin önünü açmak için bir neden sağlayabilecek binayı inşa ediyor. Bu binanın duvarında yeni bir tuğla daha yerine yerleştirildi, yazım denetimi özelliği…

Bu, TalkBack’in “okuma kontrollerine” iki yeni alan eklendiği anlamına geliyor, yazım hatalarını denetlemek için yeni bir kontrol ve yanlış yazımları düzeltmek için yeni Eylemler kontrolü. Yazım denetimi yapmak için dosyanın veya metin alanının en üstünden başlarsanız en iyi sonucu elde edersiniz. Okuma kontrolünü “Yazım denetimi” seçeneğine getirin, yanlış yazılmış bir kelimeyi bulmak için yukarı veya aşağı kaydırın, ardından kontrolü “eylemler” olarak değiştirin ve bir düzeltme seçin. iOS kullanıcıları “Evet, bunu biz zaten yapabiliyorduk” diyebilirler. Ama burada önemli olan artık iPhone veya Android arasında tereddütte kaldığımızda, “Bu işi hangisiyle daha rahat yapabilirim?” sorusu yerine, “Telefonumla hangi işi ne düzeyde yapmak isterim?” ve “Kullanım deneyimim üzerinde ne kadar kontrole sahip olabilirim?” gibi temel sorular yönelterek iki sistem arasında seçim yapmamız gerekecek, bu da iki sistem arasındaki farkın hızla kapandığı anlamına gelmektedir ki, körlerin, ihtiyaç duyduklarından ziyade beğendiklerini tercih etmelerine olanak sağlayacaktır.

Anında Uygulanabilen Eylemler

Bildiğim kadarıyla, iPhone’un her zaman eylemleri olmuştur. VoiceOver kullanıcıları, bir seçeneği seçmek için bir parmakla yukarı veya aşağı kaydırabildikleri, ardından iki kez dokunarak ilgili seçeneği etkinleştirebildikleri Eylemler rotoru ile her zaman bir e-postayı silebilir, bildirimleri kapatabilir ve hatırlatıcıları yeniden planlayabilirler. Bu, görme engelli kullanıcının bir mesajı silmek, bir gönderiyi beğenmek, bir toot’u öne çıkarmak veya bir videonun kanalına gitmek gibi birçok eylemi gerçekleştirmek için kaydırma hareketlerini kullanmasına olanak tanır. Eylemler Android’de de bulunmakta elbette, yalnızca bir Eylemler menüsü altında listelenmekteydi. Eylemler için bir komut atamadıysanız, TalkBack menüsünü açmanız, işlemlere iki kez dokunmanız, istediğiniz eylemi bulmanız ve ardından iki kez dokunmanız gerekiyordu. Komutları özelleştirmemiş yeni bir Android kullanıcısının Eylemler menüsü aracılığıyla bir bildirimi kapatması için izlenecek adımlar şunlardır:

• Kapatılacak bildirimi bulun
• TalkBack menüsünü açmak için üç parmağınızla bir kez dokunun.
• Eylemler menüsünü açmak için bir parmağınızla çift dokunun.
• “Kapat” seçeneğine erişmek için bir parmağınızla sağa kaydırın.
• Tek parmağınızla çift dokunun.

Yeni Eylemler kontrolüyle ise, aynı kullanıcı bir bildirimi şu şekilde kapatabilir:

• Bildirimi bulun.
• Bir parmakla yukarı kaydırarak “Kapat” seçeneğini bulun.
• Tek parmağınızla çift dokunun.

Kullanıcıların günde yüzlerce kez gerçekleştirdiği bu temel eylem, bu sayede beş adımdan üç adıma indirilmiş oldu. TalkBack’in mükemmel odaklanma yönetimi sayesinde, bir bildirimi kapattığınızda, TalkBack hemen bir sonrakini söylemeye başlar. Bir sonrakini kapatmak için tek parmağınızı yukarı kaydırıp tekrar çift dokunmanız yeterli. Zahmetsiz, hızlı ve hoş bir şekilde çalışıyor.

Android’de, eylemler kullanıcılar için gizli olduğundan, geliştiriciler bunları her zaman uygulamalarına koymaz. Tabii ki, her uygulamanın eylemlere ihtiyacı yoktur, ancak birkaç isim vermek gerekirse YouTube, YouTube Music, Facebook, Messenger, PocketCasts, Google Mesajlar, WhatsApp ve e-posta uygulamaları gibi uygulamalarda eylemlerin bulunması kullanıcılar için çok kolaylık sağlayacaktır. Bu yeni özelliğin Android geliştiricileri arasında yaygınlaşması elbette biraz zaman alacaktır. Bu yazıyı okuyor olan Android geliştiricileri, erişilebilirlik eylemleri ekleme hakkındaki bu bölüme bakabilirler. Erişilebilir uygulamalar oluşturmak için harika bir kaynak olan bu sayfa, yapılması gereken her şeyi açık bir şekilde anlatmaktadır ve bu bölümlerin kullanılmasına ilişkin kod örneklerini de içermektedir.

İlginç bir şekilde, eylemlere erişmenin eski yöntemi hala kullanılabilmektedir. Şu an eylemleri desteklemeyen Tusky gibi birçok eylemi olan bir uygulamanız varsa ve listenin sonundaki bir işleme erişmek istiyorsanız, yine de Eylemler menüsünü açabilir, istediğiniz eylemi bulabilir ve iki kez dokunabilirsiniz. Bu, Android’in her zaman bir alternatifler dünyası olduğunu göstermesi açısından önemlidir.

Yeni Diller ve Braille Özellikleri

Braille kullanıcılarından gelen kritik geri bildirimlerden biri, desteklenen yalnızca dört dilin olmasıydı. Şu anda, Japonca ve Esperanto gibi birkaç dilin yanı sıra birçok dil eklendi. iOS’taki Braille tabloları gibi yeni Braille dilleri eklenebilir veya kaldırılabilir, herkes bir dilin ne anlama geldiğini bilir, ancak çok az kişi Braille tablosunun ne olduğunu bilir. Bu konu, körler için çalışma yapan şirketlerin ürünlerinde kullandıkları, “radyo düğmesi” veya “ayrıntı düzeyi” gibi bazen çok teknik bir dille ilgilidir. Gelecekte bu teknik konulara dair de birşeyler yazmak istiyorum. Şimdilik, Google’un bu öğeleri doğru adlandırdığını söyleyebiliriz.

Gelişmiş Braille ayarlarında artık Braille ekran kaydırma düğmelerinin yönünü tersine çevirebilirsiniz. Bunu hiç sevemedim, ama kullanmak isteyenler için bu seçenek mevcut. Gören kullanıcılar veya geliştiriciler için Braille alfabesinin ekranda gösterilmesi de artık sağlanabiliyor.

Ancak şimdilik Birleşik İngilizce Braille yerine Amerikan İngilizcesi Braille seçilirse, yalnızca Birinci Derece (Kısaltmasız) Braille kullanılabilir, İkinci derece Braille (Kısaltmalı) kullanılamamaktadır. Ancak, Bilgisayar Braille tablosu da artık bir seçenek olarak bulunduğundan, NLS BARD Braille kitapları veya kodlar telefonda okunabilmektedir. Bu, Android üzerinde metinsel okumayı bir adım daha ileriye taşıyor!

Daha Hızlı ve Daha Hatasız

Hız önemlidir. Hata düzeltmeleri önemlidir. TalkBack 13.1 sürümü ile Google bunların ikisini de verdi. TalkBack, özellikle Braille ekran klavyesinde yazarken, her nasılsa eskisinden çok daha hızlı. Konuşma duraklatıldığında TalkBack’in çok satırlı bir listede kaldığı satırdan okumaya devam etmemesi hatası  giderilmiş. TalkBack artık, telefon ekranı uyandırıldığında her zaman saati seslendiriyor.

Bu arada, geçerli odaktan itibaren okuma işlemi başlatıldığında, Voice Over nedensiz bir şekilde okumayı bırakıyor. iOS, bana eski ve yavaş geliyor, bana ayak uyduracağına güvenebileceğimi sanmıyorum. Apple’ın yeni özellikler üzerinde çalışmak yerine hatalarını düzeltmeye odaklanması gerektiğine inanıyorum. Kaynaklarını, çok heyecanlandıkları DotPad gibi bir teknolojiye harcadılar, ancak hiçbir kör bu cihaza sahip değil, denenmiş ve gerçek Braille ekran desteği de ihmal ediliyor. Evet, bu konuda Apple’a hâlâ biraz kızgınım.

Bu bölümün ana çıkarımı, belki de gerçek yenilik, eklenen öğeler kadar mevcut özelliklerin de bozulmadan öne çıkarılmasıdır. Görme engelli kullanıcılar için ekran okuyucu, yalnızca harika bir özellik veya medyada nazik görünmenin bir yolu ya da küçük bir işletmeye harika yeni teknolojilerle yardımcı olmanın bir yolu değildir. İşini yapmaya hazır olması gereken bir araçtır. Görme engelli kullanıcıların mobil cihaz veya bilgisayar kullanmaları bu teknolojiye bağlıdır. Bu eğlenceli bir yan proje değil, bir beyin deneyi değil. Bu, genellikle sizin gibi olmayan insanların kullanımı için tasarlanmış, özen gerektiren çok pratik bir iştir.

Neyse ki, Google için çalışmakta olan görme engelli insanlar var. Eğer geçen yıl yaşanan gelişmeler bu konuda bir örnek teşkil ettiyse, demek ki sonunda erişilebilirlik için onların sayesinde kaynaklar sağlanabiliyor veya bu konuya dikkat çekebiliyorlar, öyleyse müşteri geri bildirimlerini gerçekten değerlendirmeye odaklanmaları ve görme engelli Android kullanıcılarına Android’i harika bir sistem yapacak yenilikler sağlamaları gerekmektedir.

Kaynak:

https://devinprater.micro.blog/2023/01/13/google-full-speed.html