Son Güncelleme 15 Ağustos 2022
3.3. TTS ayarları
TTS ayarları, Jieshuo ekran okuyucu ile kullandığımız ses sentezleyicileri ile ilgili ayar ve seçenekleri içermektedir. Kullanılan bazı özellikler Premium (Ücretli) lisans gerektiriyor olup, hem Premium hem de ücretsiz sürüm kullanımına dair bilgiler verilecektir.
Sentezleyici ayarları şu öğeleri içermektedir:
- Birincil Sentezleyici motoru, Alt ayarlar içeren ayar başlığı
- İkincil sentezleyici Motoru, Alt ayarlar içeren ayar başlığı
- Tek sentezleyici kullan, Seçim kutusu
- Sistem metin okuma ayarları, alt ayarlar içeren ayar başlığı
- ESpeak TTS ayarları, Alt ayarlar içeren ayar başlığı
- Emojileri Oku, Seçim kutusu
- Özel Sembolleri seslendir, seçim kutusu
- Özel sembol ayarları, alt ayarlar içeren ayar başlığı
- Diğer, alt ayarlar içeren ayar başlığı
3.3.1.Birincil TTS
Birincil TTS veya Ana sentezleyici motoru, ekran okuyucunun içerikleri ve temel metinleri seslendirmek için kullandığı birincil sentezleyicidir. Bu ses motoru olmadan, ekran okuyucu işlevlerini yerine getiremez, herhangibir sesli geri bildirim gönderemez. Yani kısacası, ekran okuyucu ile telefonun ekranında dolaşırken kullanacağımız temel sentezleyici, ana sentezleyici motorudur. Birincil TTS ayarı altında, şu seçenekler yer almaktadır:
- Birincil TTS, Yüklü sentezleyici motorlarını içeren ayar grubu
- Tek sentezleyici kullan, seçim kutusu
- Konuşma hızını artır, seçilebilir değerler listesi içeren ayar grubu
- Konuşma hızı, seçilebilir değerler listesi içeren ayar grubu
- TTS Ses seviyesi, seçilebilir değerler listesi içeren ayar grubu
- Ses kalınlığı, seçilebilir değerler listesi içeren ayar grubu
- Diğer sesleri azalt, seçim kutusu
- Erişilebilirlik sesini kullan, seçim kutusu
- Yakınlık sensörü ile konuşmayı durdur, seçim kutusu
- Susturmak için ekrana dokun, seçim kutusu
- Konuşma etkinken ekranı açık tut, seçim kutusu
3.3.1.1.Birincil TTS, Yüklü sentezleyici motorlarını içeren ayar grubu
Bu ayar grubu altında, cihazımızda yüklü olan sentezleyiciler listelenmektedir. Ekran okuyucunun kullanacağı temel sentezleyici bu kısımdan belirlenmektedir. Telefonumuzda dolaşırken, ekran öğelerini dinlerken, bir haber, mesaj veya başka bir metin okurken kullanılan sentezleyici bu kısımdan belirlenmektedir. Bu bölümde “sistem” ses motoru yanında diğer sentezleyici seçenekleri de yer alır, ancak sistem dışındaki sentezleyicileri seçmek Premium lisans gerekmektedir. Bu nedenle kullanmak istediğiniz sesi cihazınızın metin okuma ayarlarından seçmeniz gerekir. Eğer Premium kullanıcı iseniz, buradaki diğer sentezleyiciler arasından seçim yapabilir, sistem sentezleyicisini değiştirmeden bu ayar vasıtasıyla Jieshuo tarafından kullanılan sentezleyiciyi değiştirmiş olursunuz.
Sistemde seçmiş olduğunuz varsayılan sesi kullanmak için, sistem sentezleyicisini işaretleyin. Eğer Premium lisansınız varsa, buradaki diğer sentezleyicilerden birini, telefonunuzda başka ses sentezleyicisi kuruluysa, seçebilir ve kullanabilirsiniz. Farklı bir sentezleyici seçtiğinizde, ekran okuyucu sistem varsayılanı olan ses sentezleyicisini kullanmayı bırakıp sisteminizde varsayılan olarak ayarlı olmasa bile seçmiş olduğunuz sentezleyici ile konuşmaya başlar. Sentezleyici seçimini yaptıktan sonra bir önceki ayara, yani sentezleyici ayarları ekranına dönersiniz. Bir seçim yapmadan geri çıkmak için, “iptal” düğmesini, telefondaki sanal geri tuşunu veya ekran okuyucunun geri hareketini kullanın.
3.3.1.2. Tek sentezleyici kullan, seçim kutusu
Tek ve çift sentezleyici kullanımına kurulum bölümünde değinmiştik. Ekran okuyucu, ekranda gezinme, seslendirilen ekran öğeleri ve genel kullanım için birincil sentezleyiciyi kullanmaktadır. Bu konu için “Birincil TTS” konusunu inceleyebilirsiniz. Birincil sentezleyici dışında, daha sonra ele alacağımız “İkincil TTS” konusu bulunmaktadır ki, tek sentezleyici kullanma konusu bu iki konuyla doğrudan ilişkilidir. İkincil TTS, otomatik okunan bildirimler, ek bilgilendirmelerin seslendirilmesi gibi durumlarda devreye girer. Eğer “tek sentezleyici kullan” seçim kutusu işaretlenirse, ekran okuyucu yalnızca seçtiğiniz sentezleyiciyi kullanır, bildirimler ve ek bilgiler de bu sentezleyici kullanılarak seslendirilir. “Tek sentezleyici kullan” işaretlenmezse, ekran okuyucu “İkincil TTS” bölümünden seçeceğiniz ikinci bir sentezleyiciyi bildirimleri ve ek bilgileri seslendirmek için kullanır. Ancak ikincil TTS seçmek Premium bir özelliktir, Premium lisansı olmayanlar ikincil TTS olarak da sadece sistem sentezleyicisini seçebilirler. Haliyle birincil ve ikincil TTS aynı seçildiğinden çift sentezleyici kullanılmış olsa da aynı sentezleyiciyi kullanmakla sonuçlanmaktadır. Premium lisansa sahip olanlar çift sentezleyici kullanabilmektedirler. Premium kullanıcı olmayanların “tek sentezleyici kullan” seçim kutusunu işaretlemeleri önerilir.
3.3.1.3. Konuşma hızını artır, seçilebilir değerler içeren ayar grubu
Bu ayar, son güncellemelerle birlikte uygulamaya eklenmiştir ve çalışmasında çeşitli tutarsızlıklar bulunmaktadır. Öğe açıklamasında konuşma hızını varsayılan hızın ötesinde artıracağı belirtilmektedir. Ancak ayarın her sentezleyici ile çalışacağının garantisi olmadığı da ifade edilmektedir. Buradaki değerlerden 1 dışında bir değer seçildiğinde ekran okuyucu konuşmasında duraksamalar meydana gelmektedir. Hızın artması yerine ekran okuyucu her kelime arasında duraksayarak konuşmaktadır. O nedenle şimdilik bu ayar ile oynamamanızı tavsiye ederim.
3.3.1.4. Konuşma hızı, seçilebilir değerler içeren ayar grubu
Genel ayarlar konusunu anlatırken söz ettiğimiz “Konuşma hızı” ayarı ile aynı görevi yapmakta olan bu seçenek, adından da anlaşılacağı üzere konuşma hızını değiştirmemize olanak tanımaktadır. Genel dolaşım öğeleri arasındaki “Konuşma hızı” işlevi ile aynı şekilde çalışmaktadır.
3.3.1.5. TTS ses seviyesi, seçilebilir değerler içeren ayar grubu
Bu işlevin de ses seviyesini mevcut ses düzeyinden daha fazla artırması beklenmektedir. Ancak 1000’e kadar yüksek değerler içeren bu ayar kullanıldığında, ekran okuyucu “Konuşma hızını artır” özelliğinde olduğu gibi duraksayarak konuşmaktadır. Söz konusu işlevi şimdilik kullanmamanızı öneririm.
3.3.1.6. Ses kalınlığı, seçilebilir değerler içeren ayar grubu
Adının da gayet açık bir şekilde gösterdiği üzere, sentezleyici sesini kalınlaştırıp inceltmek için kullanılan bir ayardır. TTS kalınlığını değiştirmek için istediğiniz değere odaklanın ve çift tıklayın.
3.3.1.7. Diğer sesleri azalt, seçim kutusu
“Diğer sesleri azalt” seçim kutusu, İngilizce’de “Audio Ducking” olarak ifade edilen, ekran okuyucu konuşurken arka planda çalan müzik sesi, zil sesleri veya bildirim seslerinin ekran okuyucunun daha iyi duyulabilmesi için azaltılmasını ifade etmek üzere kullanılan bir terimdir. Bu seçim kutusu işaretlendiğinde, arkada çalan tüm sesler azaltılır, ekran okuyucunun sesi daha net duyulur. Ekran okuyucunun konuşması bittiğinde, ark plandaki ses tekrar normal yüksekliğine gelir. Ekran okuyucunun sesi müzik dinlerken veya birşeyler izlerken kısık geliyorsa bu seçim kutusunu işaretleyin.
3.3.1.8.Erişilebilirlik sesini kullan, seçim kutusu
Android işletim sisteminde sistem sesleri birkaç kategoriye ayrılarak kullanıcının kullanımına sunulmuştur. Medya ve müzik ses seviyesi, zil sesi, alarm zil sesi, bildirim zil sesi. Bunların arasına, Android 8 sonrası Erişilebilirlik sesi de eklenmiştir. Erişilebilirlik ses seviyesi sistem ses ayarlarında ayrı bir kategori olarak gösterilmese de, ses tuşlarına basıldığında görüntülenen sistem sesleri panelinde yer almaktadır. Erişilebilirlik sesi ayrıca, ses tuşlarından birine basarken bir parmağımızı ekranda beklettiğimizde de açılıp kısılabilmektedir. Medya ve bildirim sesleri gibi sistemin diğer sesleriyle ekran okuyucu sesinin karışmaması ve birbirleriyle çakışmamaları için, ekran okuyucular erişilebilirlik sesini kullanabilmektedirler. Bu seçim kutusu işaretlendiğinde, ekran okuyucu erişilebilirlik ses kanalını kullanır, haliyle medya sesi veya diğer seslerin kısılıp yükseltilmesi ekran okuyucunun ses seviyesini etkilemez. Yukarıda da sözünü ettiğim gibi, erişilebilirlik ses seviyesini, yani ekran okuyucunun sesini değiştirmek için, tek parmağınızı ekrana koyduktan sonra ses tuşlarını kullanın.
Not: Android12’den itibaren sistem sentezleyicisi dışındaki sentezleyicilerin erişilebilirlik sesini kullandıklarında bazı sorunlar yaşanmaktadır. O nedenle kullandığınız sentezleyicinin sistemde varsayılan tts olmasına dikkat edin.
3.3.1.9.Yakınlık sensörü ile konuşmayı durdur, seçim kutusu
Tüm akıllı telefonlarda, aramalar esnasında istenmeyen dokunuşların engellenmesi için bir yakınlık sensörü (Proximity Sensor) bulunmaktadır. Yakınlık sensörü, telefon kulağa yaklaştırıldığında devreye girerek dokunmatik ekranı devre dışı bırakır. Kulaktan uzaklaştırıldığında devreden çıkarak ekranın tekrar kullanılır olmasına izin verir. Ekran okuyucular, konuşmayı durdurma işlevi için yakınlık sensörünü kullanabilirler. Bu seçim kutusu işaretlendiğinde, yakınlık sensörünün bulunduğu kısma, yani ahizenin bulunduğu yere, elimizi yaklaştırdığımızda konuşma durdurulur. Konuşmayı durdurmak için ekrana dokunmamız gerekmemektedir, yalnızca elimizi ekrana dokunmadan yaklaştırmamız yeterlidir. Eğer telefonunuz stereo ses çıkışını destekliyorsa ve dinlemek için telefonu kulağınıza yaklaştırıyorsanız, “Yakınlık sensörü ile konuşmayı durdur” işaretliyse telefon kulağa yaklaştığında ekran okuyucu susabilir. O nedenle bu işlev sizin için kullanışlı değilse işaretlemeyebilirsiniz.
3.3.1.10.Susturmak için ekrana dokun, seçim kutusu
Bu seçim kutusu, “yakınlık sensörü ile konuşmayı durdur” işlevi ile aynı görevi görmekte olup, tek fark olarak ekranın herhangibir noktasına dokunmayı gerektirmektedir. İşaretlediğinizde, konuşmayı durdurmak için ekranın herhangibir yerine birkez dokunun. Konuşmayı susturmak için yakınlık sensörü veya ekrana dokunma işlevlerinden size uygun geleni işaretleyerek kullanabilirsiniz.
3.3.1.11.Konuşma etkinken ekranı açık tut, seçim kutusu
Bu işlev, bazı cihazlarda istendiği şekilde çalışmayabilir. Ancak her durumda işaretli olmasında yarar vardır. Eğer ekran okuyucu ile uzun bir yazı okurken ekranınız birden kilitleniyorsa, bu seçim kutusu işaretli olmayabilir. “Konuşma etkinken ekranı açık tut” seçim kutusunu işaretleyin ve tekrar uzun birşeyler okumayı deneyin. Hala sorun çözülmediyse, “TTS ayarları\diğer” içerisinden “Gelişmiş kilitlenme önleyiciyi kullan” seçim kutusunu da işaretlemeyi deneyin. Sorun yine çözülmeyecek olursa, telefonunuzun otomatik kilitlenme ayarlarını değiştirmeyi deneyin.
Yorumlar