TalkBack ve Jieshuo Karşılaştırması:

Güçlü ve Zayıf Yanları

TalkBack ve Jieshuo, Android üzerinde kullanılabilen popüler iki ekran okuyucudur. Her ikisinin de kendi güçlü ve zayıf yönleri vardır. Bu makalede, her ekran okuyucunun güçlü ve zayıf yönlerini tarafsız bir şekilde vurgulamaya çalışacağım.

TalkBack:

TalkBack nedir?

TalkBack, çoğu Android telefonda yerleşik olarak bulunan bir ekran okuyucudur. Erişilebilirliği kolaylaştırıcı Google uygulamalarından oluşan Android Erişilebilirlik Seti uygulama paketinin bir parçası olarak Google tarafından geliştirilmiştir. Android 11’den itibaren, Samsung, Galaxy Store mağazası’ndan yüklenen ve Galaxy cihazları için optimize edilen kendi TalkBack sürümünü yayınlamıştır. Ancak bu sürüm hala Google’ın TalkBack uygulamasına dayanmaktadır ve her iki ekran okuyucu hemen hemen birbirinin aynısı olsa da küçük farklılıklar bulunmaktadır. Samsung’un, ekran okuyucusunu Google tarafından yayınlanan sürümdeki en son değişiklikleri içerecek şekilde güncellemesi biraz zaman almaktadır.

TalkBack’in Güçlü Yönleri:

Ücretsiz ve kolayca erişilebilir:

TalkBack, çoğu Android telefonda yerleşik bir ekran okuyucu olarak sunulmaktadır. Kurulum ekranında etkinleştirilebilir ve TalkBack güncellemeleri Android güncellemelerinden bağımsızdır. Ancak bazı özellikler belirli Android sürümleriyle sınırlı olabilir.

Sadeliği ve eğitim materyallerinin bulunması:

TalkBack, karmaşık ayarlara sahip olmayan kullanımı kolay bir ekran okuyucudur. TalkBack’i ilk kez etkinleştirdiğinizde, özelliklerini adım adım açıklayan bir eğitim ekranı sizi karşılar ve ekran okuyucusunun özelliklerini ve parmak hareketlerini kullanma konusunda gerekli bilgileri sunar. Bu eğiticinin yanı sıra, ekran hareketlerini kullanma konusunda kendinizi eğitebilir ve sorular sormak veya geri bildirimde bulunmak için Google’ın Engellilik Destek ekibiyle iletişim kurma seçeneğini istediğiniz zaman tercih edebilirsiniz.

Kararlılık:

TalkBack, temel görevleri etkili bir şekilde yerine getirmeye odaklandığı için kararlılığıyla bilinir. Sık sık yeni özellikler sunmaz, ancak temel işlevlerin güvenilir bir şekilde çalışmasını sağlar. Çökmeler genellikle karşılaşılan bir durum değildir ve imleç işlem sırasında sabit kalır. Ancak bazı kullanıcılar, özellikle yeni Android sürümlerinde, zaman zaman anormal odak atlama sorunuyla karşılaşabilirler. Bu sorunu çözmek için kullanıcılar, TalkBack ayarlarına giderek, gelişmiş ayarlara erişebilir, buradan Geliştirici Ayarlarını seçebilir ve “TalkBack’teki Hareketleri İşleme” seçeneğinin işaretini kaldırabilir. Bu, odak atlama sorununu çözmede yardımcı olabilir.

Braille ekran ve braille giriş desteği:

TalkBack, Braille ekranlar ve braille metin girişi için destek sağlar. TalkBack bir Braille klavye özelliği ile birlikte gelmektedir. Desteklenen Android sürümlerine sahip cihazlarda TalkBack 14’ün yakın bir sürümüyle, Braille klavyeye ek işlevler eklenecektir. Bu geliştirmeler, metin dolaşımı, içerik seçme ve metin düzenleme işlemleri için hareketleri içerecektir.

Ayrıca, TalkBack, kullanıcılara Braille olarak geri bildirim sağlayan harici Braille ekranlara bağlanma imkanı sunar ve kullanıcıların Android cihazlarını bu ekranı kullanarak çalıştırmasına olanak tanır. Bu özellik, okuma ve giriş için Braille’i tercih eden bireyler için erişilebilirliği artırır.

Metin düzenleme:

TalkBack, kullanıcı dostu bir metin düzenleme modu sunar. Seçme, kopyalama ve kesme gibi temel görevler basit hareketlerle kolayca gerçekleştirilebilir. Düzenleme işlemleri için ekstra öğrenme süreci gerekmez ve TalkBack, yanlış yazılmış kelimelerin kolayca düzeltilmesi için bir yazım denetleyici içerir.

TalkBack’in Zayıf Yönleri:

Kişiselleştirme ve özellik eksiklikleri:

TalkBack, temel ekran okuma görevlerine odaklandığı için sınırlı bir özellik listesine ve kişiselleştirme seçeneklerine sahiptir. Hareketler, TalkBack menüsü, metin okuma ve ekran dolaşımı öğeleri belli bir ölçüde özelleştirilebilirken, mevcut seçenekler sınırlıdır. Ekran okuyucusunun birçok işlevi, kullanıcı tercihlerine göre ayarlanamamaktadır ve güncellemelerle getirilen bazı değişiklikler, kullanıcılara önceki ayarlara tekrar dönebilme seçeneği sunulmaksızın zorunlu olarak uygulanır.

Düşük Sıklıkta Güncellemeler:

TalkBack işletim sisteminden bağımsız olarak güncellemeler alsa da, sık sık güncelleme almamaktadır. Önemli güncellemeler genellikle yeni Android sürümleriyle aynı zamana denk getirilir ve genellikle mevcut özellikleri geliştirmeye yöneliktir. Güncelleme döngüsünün oldukçayavaş olması nedeniyle hataların düzeltilmesi zaman alabilir.

Bazı cihazlarda yavaş tepki ve gecikme:

Birçok kullanıcı, özellikle daha düşük donanım ve yazılım özelliklerine sahip cihazlarda TalkBack’i kullanırken gecikme ve yavaş tepki sorunları yaşandığını bildirmiştir. Bu sorunların, ekran klavyeleriyle yazarken TalkBack’in yavaşlığı nedeniyle özellikle Google tarafından geliştirilen “Gboard” klavyesinde dahi kullanıcının yazma deneyimini olumsuz etkilediği bilinmektedir.

Kısıtlı Beta Testleri:

Google, TalkBack’in beta testlerini sadece Amerika Birleşik Devletleri’nde yaşayan kullanıcılarla sınırlamıştır, bu da uluslararası kullanıcıların geliştirme sürecinde geri bildirimde bulunma sürecine katılımlarını sınırlamaktadır. TalkBack, Android cihazlarda yerleşik bir ekran okuyucu olduğundan, beta testlerini küresel olarak genişletmek, daha iyi geri bildirim ve geliştirilmiş bir kullanıcı deneyimi sağlayabilir.

Jieshuo ekran okuyucusu:

Jieshuo nedir?

Jieshuo, Çinli bir geliştirici tarafından geliştirilen ve birkaç yıl önce İngilizce’ye çevrilmesinin ardından uluslararası tanınırlık kazanan bir ekran okuyucusudur. O zamandan beri ekran okuyucu kullanan görme engelli topluluklarında saygın bir hale gelerek önemli ölçüde bir kullanıcı kitlesine sahip olmuş ve çeşitli dillere çevrilen versiyonlarıyla kullanıcı sayısını ve bilinirliğini artırmıştır.

Jieshuo’nun güçlü yönleri:

Kapsamlı özellik seti:

Jieshuo, temel ekran okuma görevlerinden daha fazlasını içeren geniş bir özellik yelpazesine sahiptir. Zamanlayıcı, çeviri özelliği, medya oynatma kontrolleri, çoklu dil desteği sağlayan nesne ve metin tanıma, ortam ışığı ve ekran parlaklığı tespiti gibi özellikleri içerir.

Kişiselleştirme seçenekleri:

“Jieshuo”, ” kullanıcılara birçok özelleştirme seçeneği aracılığıyla ekran okuyucu üzerinde yüksek bir kontrol düzeyi sunar.”. Jieshuo’da kullanıcılar çeşitli özellikleri ve ekran okuyucu bildirimlerini özelleştirebilir ve farklı fonksiyonlara hareketler atayabilir, kişiselleştirilmiş ayarlamalar yapabilir.

Eklenti sistemi:

Jieshuo’nun yetenekleri, temel otomatik tıklama işlevlerinden daha gelişmiş uzantılara ve araçlara kadar eklentilerle genişletilebilir. Jieshuo, bu uzantı ve araçlar sayesinde ekran döndürme kontrol aracı, ses kaydedici, müzik çalar, uygulama yöneticisi vb. olarak çalışabilir.

Sık güncellemeler:

Jieshuo düzenli güncellemeler alır ve beta sürümleri neredeyse haftalık olarak yayımlanır. Bu güncellemeler, ek özellikler, seçenekler ve hata düzeltmeleri getirerek sürekli gelişimi sağlar.

Çok yönlü modlar ve yaklaşımlar:

Jieshuo, metin okuma ve düzenleme de dahil olmak üzere ekrandaki içeriği kontrol etmek için çeşitli modlar sunar. Kullanıcılar farklı ekran öğelerine odaklanmak için belirli modları seçebilir veya metin dolaşımı için hareketleri kullanabilir. Ayrıca, Jieshuo, erişimi daha zor olan uygulamaları kullanılabilir hale getirmek için alternatif yöntemler sunar. Örneğin, OCR kullanarak uygulama öğelerini tanımlayan bir sanal ekran modu ve ekrandaki koordinatlara dokunarak erişilemeyen düğme ve öğeleri kullanma imkanı sağlayan bir sanal gezinme modu bulunur.

Artırılmış kullanım ve tepki hızları:

Kullanıcı gözlemlerine göre, birçok kullanıcı Jieshuo’nun TalkBack’e göre daha akıcı bir kullanım sağladığını ve hızlı tepkilere sahip olduğunu fark etmiştir. Kullanıcılar, öğeler arasında gezinmenin daha hızlı gerçekleştirilebildiğini ve gecikmenin minimum düzeylere düştüğü hızlı yazma deneyimleri bildirmişlerdir. Bu özellik özellikle daha düşük donanım konfigürasyonu olan cihazlara sahip kullanıcılar için faydalıdır.

Jieshuo’nun zayıf noktaları:

Kapsamlı bir kullanıcı kılavuzunun eksikliği ve dağınık kaynaklar:

Jieshuo’nun, sunmuş olduğu oldukça fazla özellik ve seçenek listesi göz önüne alındığında, kapsamlı ve kolay anlaşılır bir kullanıcı kılavuzuna ihtiyacı vardır. Kullanıcılar öğrenme kaynaklarını kendi başlarına aramak zorunda kalmaktadır. Geçmişte kapsamlı bir kullanıcı kılavuzu oluşturma girişimleri olmasına rağmen, bu durum sürdürülememiştir. Uygulama üzerinde, kullanıcıların uygulamayı ve sorunları tartışabileceği ve sorular sorabileceği Jieshuo Telegram gruplarına katılma bağlantıları sağlanmaktadır. Ancak, İngilizce olan grup, moderasyon ve düzen eksiklikleri gibi sorunlarla karşı karşıyadır. Kullanıcıların sorularına doğru ve doyurucu cevaplar almaları adına bir gruba katılmak yeterli bir çözüm değildir. Topluluk tabanlı eğitimler ve açıklayıcı makaleler bulunsa da, bunlar dağınık durumdadır ve yeni kullanıcıların ilgili bilgileri bulmasını zorlaştırmaktadır.

Play Store’da bulunmaması:

Jieshuo, Android uygulamalarının yüklenebildiği ve uygulamaların güvenle yüklenebilmesi için önerilen birincil kaynak olan Play Store’da mevcut değildir. Bu durum, özellikle Jieshuo’nun hassas kullanıcı verilerini potansiyel olarak toplayabilen bir erişilebilirlik hizmeti olduğu düşünüldüğünde, bazı kullanıcılar için endişe kaynağı oluşturmaktadır. Bu, geliştiricinin güvenilir ve kötü niyetli olmadığı anlamına gelmese de, belirli kişilerin endişelerini gidermeye yeterli değildir. Ayrıca, Jieshuo’nun Play Store’da bulunmaması istenmeyen sonuçlara yol açabilir. Bazı kullanıcılar genellikle bu tür sürümlerin potansiyel riskleri hakkında bilgi sahibi olmaksızın veya bu riskleri gözardı ederek crack veya değiştirilmiş Jieshuo sürümlerini kullanabilirler. Jieshuo’nun sadece GitHub’ta bir sayfası var olduğunu ve özel bir internet sayfası olmadığını da belirtmek gerekir. Ayrıca, çevrimiçi olarak Jieshuo aramak, ilk arama sonuçlarında korsan kaynaklarla karşılaşılmasıyla sonuçlanabilir, bu da sorunu daha da karmaşık hale getirir.

Ödeme işlemleri:

Jieshuo ekran okuyucusunun belirli özellikleri bir abonelik gerektirir. Geliştiricilerin ücretli uygulamalar veya özellikler sunması kabul edilebilir olsa da, Jieshuo’da abonelikleri etkinleştirmek için manuel bir süreç sürdürülmesi bazı sorunları da beraberinde getirmektedir. Kullanıcılar, kullanıcı adı ve uygulamaya giriş yapmak için kullandıkları kullanıcı kimlik numarasıyla birlikte PayPal aracılığıyla geliştiriciye para göndermek zorundadır. Aktivasyon genellikle hızlı gerçekleşir, ancak kullanıcı telefonunu değiştirirse, sıfırlama yaparsa veya sistemi güncelleştirirse kullanıcı kimlik numarası değişir, lisansın aktarılması için geliştiriciye e-posta göndermek gerekebilir. Bu sürecin bir haftaya kadar sürebildiği bildirilmektedir. Ayrıca, her lisans yalnızca tek bir cihazda kullanılmaktadır ve aynı anda birden fazla telefonda kullanma seçeneği yoktur.

Dil bariyeri:

Jieshuo’nun dikkate değer bir zayıf noktası, Çince olan geliştirici ile çoğunlukla İngilizce gibi dilleri konuşan kullanıcılar arasındaki dil bariyeridir. Geliştiricinin diğer dillerde akıcı olmaması nedeniyle iletişim genellikle çeviri yazılımları kullanılarak gerçekleştirilir. Çeviri hizmetleri gelişmiş olsa da, karmaşık fikirleri doğru bir şekilde iletmekte zorluklar yaratabilir ve özellik talepleri ve hata raporlarında olası yanlış anlamalara yol açabilir. Dahası, geliştirici QQ üzerinde daha aktiftir ve bu uygulamaya birçok ülkeden erişim mümkün değildir. Uluslararası kullanıcılar için iki e-posta adresi sağlansa da, önemli e-postalar zaman zaman yanıtsız kalmaktadır, bu da geliştiriciyle etkili iletişim kurmayı zorlaştırmaktadır. Ayrıca, Jieshuo’daki yeni seçenekler ve özellikler başlangıçta Çince olarak piyasaya sürülür ve tercümanlara sunulmadan önce önemli bir gecikme olabilir. Bu tercümanlar, genellikle Çince konusunda yeterlilik eksikliği yaşar. Sonuç olarak, bu durum, bu özelliklerin işlevselliğinin doğru bir şekilde tercüme edilmesinde tartışmalara veya zorluklara yol açabilir, bu da potansiyel yanlış anlamalara neden olabilir. Tercümanlar ayrıca bazı unsurların anlamını çözmek için önemli zaman harcayabilir, bu da genel tercüme süresini artırır. Bu faktörler, etkili tercüme sağlama konusunda karşılaşılan zorlukları vurgular ve kullanıcı deneyimini ve özelliklerin anlaşılmasını etkileyebilir.

Hatalar ve uygulama uyumluluk sorunları:

Jieshuo genellikle bir ekran okuyucu olarak kararlı olsa da, ara sıra bazı hatalar baş göstermektedir. Bu hatalar, performansta tutarsızlıklara yol açabilir. Örneğin, odaklanmanın belirli sürümlerde istikrarsız hale geldiği ve ekranda kaydırarak dolaşma esnasında öğelerin atlandığı veya gezinirken veya listeleri kaydırırken odağın kaybolduğuna rastlanmaktadır. Ayrıca, geliştiricinin Çin’de bulunması nedeniyle yaygın olarak kullanılan uygulamalarla uyumluluk sorunları ortaya çıkmaktadır, çünkü Google gibi bazı uygulamalar Çin’de mevcut değildir. Son zamanlarda, Jieshuo kullanırken sesli girişin Gboard’da çalışmamasıyla ilgili bir sorun ortaya çıkmıştır. Geliştirici hataları çözmek ve kullanıcı deneyimini iyileştirmek için aktif olarak çalışsa da, yukarıda bahsedilen faktörler göz önüne alındığında, bu sorunların üstesinden gelmek zor olabilir. Bu hatalar ve tutarsızlıklar, Jieshuo’nun güvenilirliği ve sorunsuz işleyişi üzerinde bazı kullanıcılar için etkili olabilir.

Bazı temel görevleri yerine getirmede karmaşıklık:

Jieshuo, güçlü özelliklerine rağmen, bazen gereğinden fazla basit görevleri daha karmaşık hale getirmektedir. Örneğin, metin düzenleme yaparken kullanıcıların “ayrıntılı düzenleme moduna” girmek, “daha fazla” seçeneğini seçmek, seçim moduna girmek, istenen işlemi seçmek ve “Tamam” düğmesine tıklayarak onaylamak gibi birden fazla adımı uygulamaları gerekmektedir. Bu süreç çok zaman almaktadır ve zorlayıcıdır. Ancak, Jieshuo’nun sunduğu özelleştirilebilirlik ve gelişmiş işlevselliği korumak önemlidir. Temel görevler için süreci basitleştirirken özelleştirme yeteneğini korumak, genel kullanıcı deneyimini büyük ölçüde geliştirecektir. İzlenmeyen Uzantı Yüklemeleri:

Jieshuo, oluşturulan hareket paketlerinin ve uzantıların diğer kullanıcılarla paylaşılmak üzere sunucularına yüklenmesine olanak tanımaktadır. Bununla birlikte, bu paylaşım sürecinin izlenmediğini belirtmek önemlidir. Sonuç olarak, orijinal uzantı geliştiricisinin hakları ihlal edilerek aynı uzantının birden fazla kez yüklendiği durumlarıyla sıkça karşılaşılmaktadır. Ayrıca, yüklenen uzantılar veya işlevler içinde yanıltıcı başlıklar altında saklanmış zararlı içerik olasılığına dair bir endişe bulunmaktadır, çünkü şifrelenmiş kod yüklenmiş olma ihtimali her zaman bulunmaktadır. Güvenilmeyen uzantılar ve araçlar kullanmanın risklerinden habersiz olan kullanıcılar, rahatsız edici veya istenmeyen eylemlerin kurbanı olabilirler.

Braille desteğinin eksikliği:

Jieshuo’nun sınırlamalarından biri, yerel braille desteğinin bulunmamasıdır. Bu durum, braille ekranları tercih eden veya ekran üzerinde braille girişini kullanmak isteyen kullanıcılar için önemli bir dezavantaj olabilir. Bir braille ekranı bağlamak için kullanıcıların “BrlTTY” gibi üçüncü taraf yazılımlara güvenmesi gerekmektedir ve bazı kullanıcılar bu yazılımlarla çalışmayı zorlayıcı bulabilir. Benzer şekilde, ekran üzerinde braille girişi için üçüncü taraf bir klavye gerekmektedir ve genellikle ücretli olan Advanced braille Keyboard uygulamasının kullanılması gerekmektedir. Jieshuo ve braille klavye arasında ara sıra uyumluluk sorunları, sorunu daha da kötüleştirmektedir.

Hangi ekran okuyucuyu seçmeliyiz:

Jieshuo ve TalkBack ekran okuyucularının her birinin avantajları ve eksikleri olduğu için, seçim sonunda kullanıcılara, belirli ihtiyaçlarına ve tercihlerine bağlıdır. Bu kararda kişisel tercih önemli bir rol oynamaktadır. Örneğin, basitlik, fazlaca özelliklerin olmaması veya uygulama kaynağının doğrulanması ve güvenilir olması sizin için önemliyse, tercih edeceğiniz seçenek TalkBack olacaktır. Öte yandan, güçlü özelliklere değer veriyor ve potansiyel sorunları keşfetmek ve çözmek için çaba sarf etmeye istekliyseniz, aynı zamanda sık güncellemelerin keyfini çıkarmak hoşunuza gidiyorsa, Jieshuo, tam size göre bir ekran okuyucudur.

Ancak, sadece bir ekran okuyucuyu seçmek ve diğerini göz ardı etmek gerekli değildir. Play Store’da yer almamasına karşın Jieshuo’yu kullanmaktan memnunsanız, her iki ekran okuyucuyu da cihazınızda bir arada kullanabilirsiniz. Böylelikle, birlikte her iki uygulamanın güçlü yanlarından mahrum kalmamış olursunuz. Örneğin, Jieshuo belirli uygulamalarda daha iyi performans sunabilirken, diğerleri TalkBack için daha optimize edilmiş olabilir.

Android’in açık doğası, ekran okuyucular arasında sağlıklı bir rekabeti teşvik eder, bu da kullanıcılar için faydalıdır. Mevcut seçeneklerin en iyi özelliklerini içeren ve zayıflıklarından ders alan yeni bir ekran okuyucunun geliştirilmesi için her zaman ihtimal ve imkan bulunmaktadır. Böyle bir ekran okuyucu potansiyel olarak açık kaynaklı olabilir ve NVDA gibi Windows için topluluk ve profesyoneller arasında işbirliğini teşvik edebilir. Ancak, böyle bir girişimin gelecekte ortaya çıkıp çıkmayacağı belirsizdir.

 

Çeviren: Ömer Yeşiltaş.